Geograficzne środki – Polska

Od 1966 roku miejscowość Piątek uznawana jest za geograficzny środek Polski. Idea wyznaczenia centrum kraju pojawiła się, gdy działacze Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego zwrócili się o wykonanie ekspertyzy i pomiarów. Punkt ten określono w miejscu przecięcia linii łączących najbardziej wysunięte krańce Polski: od Jastrzębiej Góry na północy po Opołonek na południu oraz od Przylądka Rozewie na zachodzie po zakole Bugu w okolicach Zosina na wschodzie. Początkowo miejsce to oznaczono dużym głazem. W 1976 roku wzniesiono tam pomnik symbolizujący centrum kraju. Obok pomnika 21 sierpnia 2021 roku umieszczono kapsułę czasu, nawiązującą do odzyskania przez Piątek praw miejskich w 2020 roku. W rzeczywistości geometryczny środek Polski, wyznaczony przez geodetów w tamtym okresie tj. w 1966 rok znalazł się około 6,3 km na północny zachód od centrum Piątku, w północnej części wsi Balków. W 2018 roku geodeci z projektu Honorowy Południk Krakowski wyznaczyli nowy środek Polski jako środek geodezyjny (centroid) granic państwa, z uwzględnieniem wszystkich granic terytorialnych kraju – lądowych i morskich. Inicjatywa ta była związana z obchodami 100-lecia odzyskania niepodległości oraz Rokiem Polskiej Geografii. Przeprowadzono precyzyjne obliczenia na podstawie oficjalnego rejestru punktów granicznych. Nowo wyznaczony środek Polski znajduje się około 16 km na północny zachód od Piątku, w Nowej Wsi koło Kutna. 13 października 2018 roku wkopano tam marmurową kolumnę z wykutymi współrzędnymi tego punktu. Zlokalizowano go w ogrodzie, obok domu na prywatnej posesji. Gdy odwiedzałem to miejsce, do ogrodu wpuściła mnie miła pani, która – jak się okazało – od niedawna jest nową właścicielką nieruchomości.