Tatra technical museum Kopřivnice – Czechy

Już w 1935 roku Emil Hanzelka zaproponował utworzenie muzeum zakładowego Tatra. Projekt ten pozostał jednak na etapie dyskusji, przerwanych przez wydarzenia związane z wybuchem II wojny światowej. Firma miała już wówczas długą tradycję — pierwszy samochód, model Präsident, został wyprodukowany w 1897 roku, co czyni Tatry jedną z najstarszych, wciąż działających marek samochodowych na świecie. Po wojnie Emil Hanzelka ponownie podjął działania na rzecz utworzenia muzeum. W 1945 roku otrzymał skonfiskowaną, wybudowaną w 1889 roku willę należącą wcześniej do rodziny Šustalów. W tym budynku założył Lašské Muzeum, w którym – oprócz zbiorów etnograficznych i historycznych związanych z regionem – znalazły się również eksponaty związane z zakładami Tatra. Muzeum zostało oficjalnie otwarte 24 sierpnia 1947 roku, przy okazji obchodów 50. rocznicy rozpoczęcia produkcji samochodów w Kopřivnicy. W 1954 roku Lašské Muzeum przekształcono w Speciální muzeum průmyslu automobilového a keramického (Specjalne Muzeum Przemysłu Samochodowego i Ceramicznego), kładąc większy nacisk na gromadzenie i eksponowanie wyrobów związanych z marką Tatra. W 1967 roku obok Šustalovej vily wybudowano nowy, przeszklony pawilon przeznaczony do prezentacji samochodów. Wśród eksponatów znalazły się 27 samochodów osobowych oraz 26 ciężarowych. Rok później muzeum zostało przejęte przez przedsiębiorstwo Tatra i zmieniło nazwę na „Technické muzeum Tatra”. W 1977 roku ukończono budowę repliki samochodu Präsident, a w 1979 – pierwszej ciężarówki NW Type C z 1898 roku. Z okazji stulecia przemysłu samochodowego w Kopřivnicy, 3 października 1997 roku otwarto nowy budynek Muzeum Technicznego Tatra. W tym samym czasie powstało Regionální muzeum v Kopřivnici, które objęło zarząd nad kolekcją i ekspozycjami Tatry. Muzeum w tej formule funkcjonowało do 2021 roku. Odwiedziłem muzeum właśnie w tym okresie. Przed budynkiem stał wagon silnikowy M 290.0, bardziej znany jako Slovenská strela. Ten skonstruowany w 1936 roku pojazd szynowy w czasie prób osiągnął prędkość 148 km/h, a trasę z Bratysławy do Pragi, liczącą 396 km, pokonywał w 4 godziny i 18 minut, osiągając średnią prędkość 92 km/h — co było wynikiem imponującym jak na ówczesne realia. Wewnątrz, na niemal 5 tysiącach metrów kwadratowych powierzchni wystawienniczej, prezentowano ponad 60 samochodów, głównie osobowych. Tatra od początku oferowała bardzo szeroką i często nowatorską gamę modeli, co wyraźnie widać w muzeum. Do najciekawszych eksponatów można zaliczyć:

• wierną replikę pierwszego samochodu wyprodukowanego w Austro-Węgrzech – NW Präsident,

• przedwojenne modele osobowe: NW Typ B, Typ S i Typ T,

• Tatry z okresu międzywojennego, jak np. Tatra 11 z 1923 roku – kluczowy model dla dalszego rozwoju firmy,

• Tatra 57 „Hadimrška” – popularny model z lat 20. i 30., ważny konstrukcyjnie i handlowo,

• prototyp V570 z 1933 roku – pojazd z nowatorską sylwetką i silnikiem umieszczonym z tyłu, który posłużył jako inspiracja dla Volkswagena Garbusa,

• aerodynamiczne i stylowo rewolucyjne Tatry 77a i 87,

• powojenny model T600 Tatraplan z 1949 roku, o eleganckiej, opływowej karoserii,

• luksusowe limuzyny T613 i T700.

  Wśród pojazdów ciężarowych na uwagę zasługują m.in.:

  Tatra 815 w wersji Dakar,

  Tatra 815 GTC – pojazd ekspedycyjny, który w latach 1987–1990 przemierzył prawie 200 tysięcy kilometrów przez 67 krajów na pięciu kontynentach,

  klasyczne modele: Tatra 805, Tatra 111, Tatra 138 i nowsza Tatra 810.

  Muzeum prezentuje również różne silniki, podwozia, części samochodowe, modele, projekty, rysunki techniczne oraz bogaty zbiór fotografii. Ciekawostką są także eksponaty związane z inną działalnością zakładów Tatra, jak np. agregaty prądotwórcze, urządzenia chłodnicze czy lodówki. W listopadzie 2021 roku muzeum zostało przekształcone i podzielone na dwie odrębne placówki: jedną poświęconą samochodom osobowym, a drugą ciężarowym. Wówczas powstało Tatra Truck Museum. Obie lokalizacje dzieli odległość około jednego kilometra – wygodna trasa spacerowa dla każdego odwiedzającego.